Roślinność na Malcie – co rośnie na maltańskich wyspach?

Roślinność na Malcie nie ma łatwych warunków do wzrostu. Latem większość miejscowych roślin zamiera z powodu braku odpowiedniego nawodnienia i nadmiernej ilości słońca. W najgorętszych miesiącach roku niektóre tereny przypominają pustynię, a turyści przebywający w tym czasie na wyspach często twierdzą, że na Malcie prawie nic nie rośnie. Ale czy rzeczywiście tak jest?

Oczywiście, że nie! Co prawda nie ma tutaj lasów jakie znamy z Polski, ale roślinność na Malcie istnieje i jest jej wbrew pozorom całkiem sporo! Odwiedzając wyspy poza sezonem można znaleźć na prawdę wiele odmian ciekawych gatunków roślin.

Ze względu na położenie archipelagu występuje tu flora typowa dla krajów śródziemnomorskich. Wyspy Malty składają się prawie w całości ze skał osadowych, które są silnie wapienne. Morze ma silny wpływ na zasolenie gleb, a dodatkowo w sezonie zimowym wieją tu bardzo silne wiatry. Miejscowe rośliny muszą być więc naturalnie przystosowane, do znoszenia wszystkich tych niedogodności.

⇨Ciężko w to uwierzyć, ale wyspy maltańskie były kiedyś bardzo zalesionym terenem. Lasy zostały niestety doszczętnie zniszczone przez działalność człowieka. Drzewa wycięto na potrzeby rolnictwa i do budowania potężnej floty dla Zakonu Maltańskiego.

Roślinność na Malcie – najczęściej spotykane gatunki 🌿

Rośnie tu około 1100 gatunków flory naczyniowej, z czego około 800 jest przypuszczalnie rodzimych. Malta posiada 14 gatunków endemitów, czyli roślin, które występują tylko i wyłącznie na terenie wysp maltańskich.

Formacją roślinną, która zajmuje najwięcej obszaru na maltańskich wyspach jest makia i garig. Są to rośliny, które w większości przypadków powstały w wyniku degradacji lasów. Występują głównie na skalistych podłożach i składają się z liściastych krzewów o zimozielonym kolorze. Rozkwitają po zimie, kiedy ziemia jest napojona deszczem i stwarza najkorzystniejsze warunki do wzrostu.

⇨Wyspy maltańskie stanowią część zanurzonej płyty południowo – sycylijskiej, dlatego właśnie miejscowa roślinność jest tak bardzo podobna do tej występującej na Sycylii.

Opuncja – najpopularniejsza roślina na Malcie 🌵

Najpopularniejszą rośliną na Malcie jest opuncja figowa. Na wyspach spotyka się je na każdym kroku – przy drogach, na polach i w ogrodach. Maltańczycy sadzą opuncje z kilku powodów: rosną bardzo szybko, a w dodatku są grube, mięsiste i wysokie. Stanowią więc naturalną ochronę pola nie tylko przed zimowymi sztormami ale i przed nieproszonymi gośćmi. Myślę, że ciężko byłoby znaleźć śmiałka, który odważyłby się pokonać taki kaktusowy płot 😉

Z owoców opuncji robi się też różne przetwory. Sezon na zbiory zaczyna się w sierpniu i trwa do października. W tym czasie na wyspach spotyka się osoby dźwigające wielkie kosze lub wiadra pełne kolorowych owoców. Maltańczycy i Gozitańczycy robią z nich bardzo słodkie dżemy i bajtrę – słynny maltański likier. Podobno surowy sok z opuncji jest też świetnym lekarstwem na kaca, ale co istotne, trzeba go wypić przed planowanym spożyciem alkoholu.

W dawnych czasach oprócz nalewek alkoholowych z opuncji wytwarzano też wywary lecznicze. Opuncja podobno pomaga na bóle brzucha, przeziębienia, bóle kości, a także łagodzi objawy pojawiające się po użądleniu przez owady. Sporą część zbiorów opuncji przeznacza się też do produkcji kosmetyków.

❗ Pamiętaj, żeby pod żadnym pozorem NIE DOTYKAĆ OPUNCJI gołymi rękami ❗ Kolce tej rośliny są bardzo ostre. W dodatku niektóre są tak mikroskopijnie małe, że czasem ciężko je usunąć nawet z pomocą pęsety. Jeśli pozostaną głęboko w skórze, może to się zakończyć nawet stanem zapalnym. Uważaj też widząc na jezdni rozjechane owoce – bardzo łatwo się na nich poślizgnąć i zrobić sobie krzywdę 😉

Nieśplik japoński

Poza opuncjami i cytrusami, przy maltańskich domach często spotyka się też roślinę o nazwie nieśplik japoński. Jest to wiecznie zielone drzewo, które w ogrodach na Malcie pełni głównie funkcję dekoracyjną.

Nieśplik japoński szczególnie pięknie prezentuje się wiosną, kiedy pojawiają się jego soczyste owoce. W smaku przypominają połączenie gruszki, jabłka i mango. Można je spożywać na surowo, ale ich transport nie jest wskazany. W krajach, w których nieśplik nie występuje można spotkać jedynie przetwory zrobione z owoców tego drzewa.

Owoce nieśplika są bardzo zdrowe. Zawierają między innymi witaminę A, witaminę B6, błonnik, potas i magnez. Przygotowuje się z nich syrop na kaszel, który skutecznie łagodzi podrażnienia układu oddechowego i ma właściwości wykrztuśne. Nieśplik kojąco wpływa też na jelita i żołądek. W Japonii przygotowuje się z niego specjalny wywar, który leczy stany zapalne skóry i poprawia jej wygląd.

Nieśplik japoński naturalnie występuje w południowo-wschodnich Chinach, ale jego uprawa najbardziej rozpowszechniła się w Japonii. Rośnie też we Włoszech, Hiszpanii, USA, Chile, Indiach, Izraelu, Algierze i na Krymie. W Polsce nieśplik nie jest uprawiany, ze względu na zbyt niskie temperatury. Sporadycznie można spotkać przetwory i preparaty lecznicze. Na Malcie z owoców nieśplika często robi się konfitury, dżemy i nalewki 🍷

Biblijne drzewo karobowe

Bardzo popularne na Malcie jest też drzewo karobowe, które występuje we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego i w Azji Mniejszej. Właściwa nazwa tej rośliny to szarańczyn strąkowy, ale zamiennie używa się też nazwy karob lub ceratonia.

Szarańczyn jest dość dużym drzewem, które wyrasta nawet do kilkunastu metrów wysokości. Jest jedną z najbardziej pożytecznych roślin na świecie. Ma minimalne wymagania do wzrostu, a nasiona karobu pozwalają przeżyć ludziom i zwierzętom nawet w ekstremalnych warunkach. Co ciekawe drzewo karobowe nigdy nie choruje. Jest wolne od bakterii i jakichkolwiek zanieczyszczeń.

Chleb świętojański

Zielone strąki, które wyrastają jako owoce tego drzewa to tak zwany chleb świętojański. Wzmianki o tej roślinie były w kilku biblijnych przypowieściach. Podobno owocami drzewa karobowego żywił się św. Jan Chrzciciel, podczas pobytu na pustyni, a syn marnotrawny spożywał je po roztrwonieniu majątku.

Dojrzałe owoce mają brązowy kolor, a w smaku przypominają kakao. Świeże strąki są bardzo zdrowe i można je jeść prosto z drzewa. Nie zawierają kofeiny i mają bardzo niską zawartość tłuszczu. Często owoce karobu są dodawane jako zamiennik kakao do wypieków, słodyczy i napojów. Maltańczycy przygotowują z drzewa świętojańskiego dżemy, likiery i syropy, które dodają do kawy lub herbaty.

⇨Nasiona karobu w czasach starożytnych służyły też jako miara wagi. Każde z nasion posiada ten sam rozmiar i stałą masę ok. 200 mg. Używane dziś określenie jednostki wagi karat, pochodzące z języka greckiego (keration) oznacza właśnie karob.

⇨W Polsce chleb świętojański sprzedawany był w okresie międzywojennym jako egzotyczny przysmak.

Roślinność na Malcie – co jeszcze rośnie na wyspach?

W sadach i ogrodach na Malcie rosną głównie drzewka cytrusowe – limonki, pomarańcze, mandarynki lub cytryny. Często spotyka się też granaty, oliwki i kapary. Roślinność na Malcie to też ogromne ilości ziół i kwiatów, które wiosną zakwitają na klifach.

Spacerując po wyspach ciągle odkrywam nowe gatunki roślin, dlatego temat będzie jeszcze kontynuowany w kolejnych wpisach.

⇩ Poniżej fotki okazów jakie najczęściej udaje mi się spotkać na pięknie zielonej wyspie Gozo ⇩

Wybierasz się na Maltę po raz pierwszy?
Sprawdź 7 najważniejszych informacji przydatnych przed podróżą. ✈

Szukasz więcej informacji z pierwszej ręki?
👉 DOŁĄCZ do grupy miłośników Malty i Gozo na Facebooku.

Wycieczki jednodniowe po Malcie i Gozo 🌴 REZERWACJA WhatsApp +48 798 145 686.

Jeśli podoba Ci się moja twórczość i chcesz przyśpieszyć rozwój mojego bloga, zaproś mnie na wirtualną kawę. ☕ Możesz też zostać moim Patronem! 🌟