Budowle megalityczne na Malcie i Gozo

Budowle megalityczne na Malcie to pozostałość po niezwykłej cywilizacji, która pojawiła się na wyspach około 5200 lat przed naszą erą. Maltańskie świątynie neolityczne wpisane są na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Uważa się je za jedne z najstarszych, wolno stojących budynków na świecie. Znajdująca się na wyspie Gozo świątynia Ġgantija jest o tysiąc lat starsza od piramid w Egipcie!

Setki lat przed rozkwitem cywilizacji Sumerów oraz Egiptu na wyspach maltańskich wzniesione zostały niezwykłe, megalityczne świątynie. Nieznana grupa budowniczych zaprojektowała i zbudowała monumentalne konstrukcje, po czym opuściła wyspy i zostawiła je niezamieszkałe na setki kolejnych lat. Kim byli Ci ludzie i jak udało im się za pomocą własnych rąk zbudować tak imponujące budowle? Do dziś jest to zagadką.

Budowle megalityczne na Malcie – kim byli pierwsi, neolityczni osadnicy?

Archeologowie przypuszczają, że pierwsi ludzie pojawili się na Malcie około 5200 lat przed naszą erą. Wskazują na to znalezione na wyspach fragmenty ceramiki, pozostałości kości i ślady ognia. Prawdopodobnie przybyli tu z Sycylii.

Niestety z tego okresu zachowało się niewiele pozostałości domostw, ale wiele wskazuje na to, że było to społeczeństwo rolnicze. Znalezione kości należą m.in. do bydła, owiec kóz, świń. Odkryto też ślady świadczące o tym, że w tym czasie na wyspach uprawiano różne zboża – pszenicę, soczewicę i jęczmień. Zachowały się też żarna, które służyły do mielenia tych zbóż.

Neolityczni osadnicy prowadzili handel wymienny z mieszkańcami sąsiednich wysp, żeby zdobyć krzemień, obsydian czy ochrę – materiały, których nie mieli u siebie. Prawdopodobnie nie utrzymywali kontaktów z przedstawicielami innych kultur. Nie znaleziono tu ceramiki pochodzącej z innych regionów lub innych śladów, które mogłyby na to wskazywać.

Co jeszcze wiemy o ludności zamieszkującej wyspy w tym czasie?

Na pewno byli niesamowicie rozwiniętą technologicznie cywilizacją i bardzo utalentowanymi artystami. Pięknie dekorowali swoje naczynia ceramiczne. Wydaje się, że byli szczęśliwymi ludźmi, którzy wiedli spokojne życie. Nie znaleziono broni, która mogłaby świadczyć o tym że prowadzili wojny.

Pierwotnie osadnicy żyli w jaskiniach, a następnie zaczęli budować chaty i wioski. Szacuje się, że około 1600 lat po przybyciu na Maltę zaczęli stawiać pierwsze megalityczne budowle, których przeznaczenie w dalszym ciągu pozostaje tajemnicą. Naukowcy do dziś nie są pewni czy były to świątynie, miejsca kultu czy obserwatoria astronomiczne. Dlatego pewne tezy to tylko przypuszczenia i umowne definicje.

Ġgantija Temples – jedna z najstarszych budowli na świecie!

Maltańskie świątynie megalityczne znajdują się na liście światowego dziedzictwa UNESCO i są jednymi z najstarszych budowli kamiennych na świecie. Za najważniejszą z nich uznaje się świątynię Ġgantija, która znajduje się w miejscowości Xagħra, na wyspie Gozo. Okres jej powstania datuje się na około 3600 – 3200 lat przed Chrystusem. Na dzień dzisiejszy Ġgantija uznawana jest za jeden z najstarszych, wolno stojących budynków na świecie!

Do dziś nieprawdopodobne wydaje się to, że ludzie za pomocą własnych rąk wznieśli tak ogromne budowle. Niektóre z kamiennych bloków, z których zbudowana jest Ġgantija osiągają wagę około 50 ton. Wewnętrzne mury świątyni osiągają momentami wysokość nawet 6 metrów, choć zakłada się, że pierwotnie mogły być dużo wyższe.

Świątynie neolityczne, znajdujące się na Malcie i Gozo, powstały w czasach gdy społeczeństwo nie używało jeszcze metalowych narzędzi ani koła. Według naukowców liczba ludności jaka zamieszkiwała wyspy w tym czasie wynosiła około 11 tysięcy. Jak zatem udało im się wznieść tak ogromne świątynie? Czy zbudowali je ludzie giganci?

Budowle megalityczne na Malcie – legendy o rasie gigantów

Na maltańskich wyspach do dziś opowiada się legendy o rasie gigantów, która miała być odpowiedzialna za budowę megalitycznych świątyń. To właśnie od maltańskiego słowa „ġgant”, które oznacza giganta, pochodzi nazwa znajdującej się na Gozo świątyni Ġgantija.

Podobno jeden z mieszkańców Malty, podczas prac budowlanych, znalazł szkielet człowieka, który wzrostem sięgał około 2,5 metra. Znalezisko jednak nigdy nie ujrzało światła dziennego, ponieważ z jakiegoś powodu odkrywca nie chciał go ujawnić. Zapewne obawiał się, że jego budowa może zostać z tego powodu wstrzymana.

Mimo braku dowodów, legendy o rasie gigantów dalej krążą wśród mieszkańców archipelagu. Co ciekawe, głoszą je też ludzie w innych częściach świata gdzie również znajdują się megalityczne budowle.

Czy maltańskie megality to zasługa Atlantów?

Inna teoria głosi, że za budowę neolitycznych świątyń odpowiedzialni są Atlanci. Odkryto wiele stanowisk archeologicznych i pozostałości starożytnych, które mogły mieć związek z tą cywilizacją. Wielu współczesnych naukowców twierdzi, że wyspy maltańskie mogą być pozostałością zaginionej Atlantydy.

Co ciekawe, pod wodami Malty, w okolicach miejscowości St. Julians, odkryto budowlę Ġebel ġol-Baħar, która według badaczy też mogła być jedną z megalitycznych świątyń, związaną z cywilizacją Atlantów. Gdyby ta teoria okazała się prawdą, należałoby uznać, że cywilizacja, która zbudowała świątynie na Malcie i Gozo jest jeszcze starsza.

Co stało się z cywilizacją budującą megalityczne świątynie?

Ludzie, którzy stworzyli budowle megalityczne na Malcie zniknęli nagle, w niewyjaśnionych okolicznościach, około 2 500 r. p.n.e. Co mogło się z nimi stać? Tego nie wiemy.

Być może trudne warunki życia zmusiły ich do opuszczenia wyspy? A może zostali zamordowani przez najeźdźców? Do dziś nie wiadomo co tak na prawdę przyczyniło się do upadku tej niesamowitej cywilizacji.

Budowle megalityczne na Malcie – lista UNESCO

Łącznie na wyspach maltańskich znajduje się około 30 budowli megalitycznych. Aż 6 z nich znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Są to: Ġgantija, Ħaġar Qim, Mnajdra, Ta’ Ħaġrat, Skorba i Tarxien.

Na pewno na temat najciekawszych z nich powstaną na blogu osobne, bardziej szczegółowe wpisy. Dziś podrzucam ich nazwy i mapkę Google, żebyście mogli lepiej zaplanować odwiedziny wybranych obiektów. Budowle z listy UNESCO zaznaczyłam kolorem czerwonym.

Budowle megalityczne spoza listy UNESCO, oznaczone na mapie: Borġ in-Nadur, Świątynia w Buġibbie, Tal-Qadi, Tas-Silġ, Xemxija, Xrobb l-Għaġin, Świątynie Kordin, Santa Verna.

Więcej informacji na temat maltańskich megalitów, aktualne ceny biletów i godziny otwarcia znajdziesz na stronie Malta Heritage. Możesz też za pośrednictwem tej strony wybrać się na wirtualny spacer po wybranych obiektach.

Wybierasz się na Maltę po raz pierwszy?
Sprawdź 7 najważniejszych informacji przydatnych przed podróżą. ✈

Szukasz więcej informacji z pierwszej ręki?
👉 DOŁĄCZ do grupy miłośników Malty i Gozo na Facebooku.

Wycieczki jednodniowe po Malcie i Gozo 🌴 REZERWACJA WhatsApp +48 798 145 686.

Jeśli podoba Ci się moja twórczość i chcesz przyśpieszyć rozwój mojego bloga, zaproś mnie na wirtualną kawę. ☕ Możesz też zostać moim Patronem! 🌟